ปัจจุบันนี้เศรษฐกิจของโลกอยู่ใน สถานการณ์ที่ชะลอตัว ในเกือบทุกภูมิภาค โดยเฉพาะจีน และยุโรปที่คุณจะเห็นได้อย่างชัดเจน ไม่ว่าเป็นนักธุรกิจ หรือนักลงทุนต่างๆก็เริ่มมีการปรับเปลี่ยนแผนการลงทุนจึงเป็นต้นเหตุให้ค่าเงินต่างๆมีอัตราที่ต่ำลงไป และตลาดหุ้นเองก็เริ่มมีการเทขายมากยิ่งขึ้น ดังนั้นไม่ว่าสถานการณ์เศรษฐกิจที่ชะลอตัวจะมีผลต่ออะไรบ้าง แต่ที่แน่นอนต้องมีผลกระทบต่อตัวคุณบ้างแน่ๆ แล้วคุณเองจะสามารถทำอะไรได้บ้างเพื่อจะทรงตัวอยู่ได้ และยังคงมี สภาพคล่องทางการเงินอยู่อย่างสม่ำเสมอไม่เดือนร้อน บทความนี้จะมาบอกถึงสถานการณ์ที่กำลังเกิดขึ้นทางด้านเศรษฐกิจ และวิธีที่คุณจะบริหารจัดการการเงินของคุณให้ผ่านพ้นช่วงที่เศรษฐกิจชะลอตัวไปได้ค่ะ
สถานการณ์เศรษฐกิจโลกในปัจจุบัน และอนาคต
มีองกรค์ต่างๆได้ออกมาประเมิน และวิเคราะห์พร้อมกับตรวจดูสถิติแล้วมีจ้อสรุปว่าสถานการณ์เศรษฐกิจโลกนั้นกำลังอยู่ในช่วงที่ชะลอตัวอย่างต่อเนื่อง และจะเป็นอย่างไปอีกในระยะเวลานาน ซึ่งเรียกว่า (Prolonged Economic Slowdown) นั่นเอง ซึ่งสาเหตุหลักๆที่พบก็คือ การฟื้นตัวของเศรษบกิจในประเทศที่กำลังพัฒนาแต่ขาดความมั่นคงจึงทำให้เกิดการไม่แน่นอนต่อเนื่องของการส่งออกสินค้าระหว่างประเทศ รวมถึงมีความผันผวนของตลาดเงินและราคาของสินค้าอุปโภคบริโภคต่างๆ ทั้งปัญหาความขัดแย้งของแต่ละประเทศที่เกิดขึ้นมากมายทั่วโลกก็เป็นสาเหตุที่ทำให้เศรษฐกิจตกต่ำลงด้วย และการเปลี่ยนแปลงของสังคมของประชากรโลกก็ได้รับผลกระทบอย่างมาก ในส่วนของประเทศที่ส่งออกน้ำมันอย่างเช่น จีน รัสเซีย บราซิล ซาอุดิอาระเบีย ก็ได้รับปลกระทบไปด้วยต่อการส่งออกน้ำมัน และราคาที่สูงขึ้นเพราะมีการส่งออกที่ล่าช้า ทำให้หลายๆประเทศมีราคาน้ำมันที่สูงขึ้น อย่างเช่นประเทศไทยบ้านเราก็ถือว่ามีราคาน้ำมันที่สูงพอสมควรเมื่อเทียบกับประเทศอื่นๆค่ะ
แต่รัฐบาลในหลายๆประเทศก็ออกมาพยายามร่วมมือกันเพื่อทำให้สถานการณ์เศรษฐกิจที่ชะลอตัวนี้หมดลงซึ่งก็ยังไม่สามารถแก้ไขได้อย่างครอบคุลมทั่วโลก ซึ่งนโยบายต่างๆที่ทางรัฐบาลออกมากระตุ้นเศรษฐกิจนั้นสามารถช่วยได้เพียงระยะสั้นและในมุมแคบเท่านั้น แต่ไม่มีความมั่นคงอยู่สุดท้ายก็กลับมาสู่สถานการณ์ชะลอตัวเช่นเดิม ทำให้เห็นว่าคุณเองก็ต้องอยู่ในสถานการณ์เศรษฐกิจชะลอตัวแบบนี้เรื่อยๆนะคะ
สถานการณ์เศรษฐกิจในประเทศไทยยังชะลอตัว
ในส่วนของสถานการณ์เศรษฐกิจในประเทศไทยเองก็ประสบปัญหาภาวะชะลอตัวเช่นกัน ซึ่งมีอัตราการขยายตัวอยู่ที่ 3.0% ในปี 2559 สาเหตุเกิดมาจากปัจจัยทางบวกหลายๆอย่างเช่น ธรุกิจการท่องเที่ยวที่เติบโตมากขึ้น, ราคาของพืชผลการเกษตรและพลังงานที่มีราคาเพิ่มมากขึ้น, การขยายตัวของการลงทุนจากภาครัฐ และเอกชนที่เพิ่มขึ้น แต่ทั้งหมดนี้ก็เป็นอย่างช้าๆ แต่ก็ดูเหมือนจะดีขึ้นเรื่อยๆช้าๆ เมื่อมีการร่างรัฐธรรมนูญก่อนจะเข้าสู่การเลือกตั้งในปี 2560 ช่วยให้เสถียรภาพทางการเมืองนั้นดีขึ้นมาระดับหนึ่ง และสถานการณ์การเมืองที่ดีขึ้นทำให้นักลงทุนชาวต่างชาติมีความเชื่อมั่นมากขึ้นที่จะเข้ามาลงทุนในบ้านเรา
แต่ไม่ว่าจะยังไงก็ตาม สถานการณ์เศรษฐกิจในอนาคตก็ยังมีความไม่แน่นอนมีความผันผวนเพราะว่าสถานการณ์เศรษฐกิจทั่วโลกยังคงมีความเสี่ยงเกิดขึ้นได้ตลอกเวลา โดยเฉพาะการเมืองของประเทศอื่นๆที่ไม่ว่ายังไงก็ต้องมีผลกระทบต่อประเทศไทยบ้านเราไม่มากก็น้อยแน่ๆ และในส่วนของความแน่นอนในประเทศเองนั้นก็มีปัจจัยดังนี้คือ ความล่าช้าในการฟื้นตัวของเศรษฐกิจของประเทศคู่ค้าของเราทำให้มีการคาดการณ์ว่าจะมีการส่องออกที่ติดลบเป็นเวลานาน ถึงแม้จะมีการทดแทนด้วยการใช้จ่ายด้านครัวเรื่อน การบริการ การลงทุนของภาครัฐ และเอกชนจะขยายตัวเพิ่มขึ้นแต่ก็ชะลอตัว และหนี้สินของครัวเรื่อนก็ยังคงพุ่งสูงขึ้นแ และที่สำคัญประเทศไทยเองกำลังเผชิญปัญหาของกับดักรายได้ปานกลางอยู่ (middle – Income Trap) และยังมีการสูญเสียการได้เปรียบจากการแข่งขันในหลายๆภาคของอุตสหกรรมที่เคยเป็ที่หนึ่งนำหน้าหลายๆประเทศแต่ตอนนี้กลับเจอคู่แข่งมากขึ้นทำให้เกิดการขาดความต่อเนื่องในการผลิต และประเทศไทยเองก็ขาดแคลนแรงงานทั้งด้านปริมาณและคุณภาพที่ดี เนื่องจากประเทสไทยเริ่มีการเปลี่ยแปลงเข้าสู่สังคมผู้สูงอายุเพิ่มมากขึ้นทุกวัน ปัจจัยต่างๆเหล่านี้มีผลทำให้เศรษฐกิจของประเทศไทยยังคงไม่ก้าวหน้าเท่าที่ควรจะเป็น
วิธีบริหารจัดการในช่วงเศรษฐกิจชะลอตัว
จากการที่เราได้ทราบข้อมูลสถานการณ์เศรษฐกิจทั้งในประเทส และโดยภาพรวมของโลกแล้ว ก็ได้ข้อสรุปว่าสถานการณ์เศรษฐกิจโลกนั้นจะยังคงชะลอตัวต่อไปเรื่อยๆในอนาคต และยังมีความเสี่ยงที่สถานการณ์เศรษฐกิจจะเข้าสู่ภาวะถดถอยได้อีกด้วย อาจจะเกิดได้จากหลายๆกรณี ดังนั้น การที่คุณทุกคนรับรู้ข่าวสารเอาไว้อย่างต่อเนื่องก็จะส่งผลดีเพื่อคุณจะมีได้หาวิธีบริหารจัดการการเงินของตัวเองและครอบครัวให้ดีได้ ยิ่งโดยเฉพาะผู้ประกอบการ และเหล่านักธุรกิจทั้งหลายแหล่ควรจะสนใจให้มากถึงสถานการณ์เศรษฐกิจที่จะเปลี่ยนแปลงไปอย่างต่อเนื่องทุกๆนาทีต่อจากนี้เพื่อจัรับมือได้กับผลกระทบที่จะมีต่อธุรกิจของตน ซึ่งในสถานการณ์เศรษฐกิจที่ชะลอตัวแบบนี้หลายๆองกรค์ก็ได้มีการออกกลยุทธ์เพื่อเตรียมความพร้อมรับมือกับเหตุการณ์ที่จะเกิดขึ้น อย่างเช่น การปรับโครงสร้างองกรค์, การลดต้นทุนการผลิต, การปรับปรุงการบริหารเงินทุนหมุนเวียน, การวางแผนภาษี, การจัดลำดับความสำคัญของการลงทุน, การเข้าซื้อและการควบรวมกิจการเพื่อสร้างโอกาสในการขยายธุรกิจเพื่อจะกลับมาฟื้นตัวได้อีกในอนาคตตอนที่สถานการณ์เศรษฐกิจดีขึ้นมากกว่านี้ และสามารถเติบโตขึ้นได้อีกครั้งหนึ่ง เช่น องกรค์ต่างๆอาจจะมีการลดค่าใช้จ่ายทุกอย่างในขั้นตอนการผลิต พยายามลดต้นทุนให้ได้มากที่สุดแต่ไม่กระทบมากเกินไปกับคุณภาพของผลผลิตก็ควรที่จะทำ หรือปรับเปลี่ยนโครงสร้างของพนักงานเกี่ยวกับรายได้ต่อเดือนที่อาจจะต้องลดลง และถึงกับมีการลดจำนวนพนักงานลงด้วยเพื่อธุรกิจจะยังคงอยู่ต่อไปได้ ซึ่งอาจจะส่งผลเสียในมุมแคบต่อบางคน แต่ก็ต้องมีการจัดการแบบนี้ เพราะถ้าไม่ทำอย่างนี้เมื่อมองอนาคตข้างหน้าที่เศรษฐกิจยังคงชะลอตัวในระยะเวลานานแบบนี้อาจจะทำให้องกรค์ที่ไม่มีการปรับเปลี่ยนตามที่ว่ามาเกิดการล้มละลายได้ เพราะไม่สามารถที่จะพยุงตัวต่อไปได้อีกในภาวะที่บริษัทขาดทุนเป็นเวลานานแบบนี้ ดังนั้น จึงจะอยากมาอธิบายแผนการปรับเปลี่ยนเพื่อจะมีการบริการจัดการที่ในกรณีบางกรณีมาให้ได้อ่านกันค่ะ เช่น กรณีเศรษฐกิจชะลอตัวในระยะสั้น, กรณีที่เกิดสถานการณ์ความรุนแรงในประเทศ มาดูแต่ละกรณีกันค่ะ
กรณีเศรษฐกิจชะลอตัวในระยะสั้น
ในกรณีที่เศรษฐกิจชะลอตัวในระยะสั้นนี้ก็จะต้องมีการบริหารจัดการดังนี้ คือ อาจจะมีการลดค่าจ่ายที่ไม่จำเป็น เช่น อะไรที่ผู้บริหารและผู้ประกอบการเล็งเห็นแล้วว่าไม่จำเป็นและสิ่งที่ต้องคำนึงถึงเป็นสิ่งแรกๆก็คือ ค่าใช้จ่ายในการประชุมภายใน การอบรมพนักงานที่มีความสำคัญน้อย และการจัดงานจัดกิจกรรมต่างของบริษัทที่ไม่จำเป็นก็สามารถที่จะงดได้ เพื่อจะประหยัดค่าใช้จ่ายขององกรค์ลงไป แต่ในกรณีที่เศรษฐกิจชะลอตัวในระยะสั้นนี้อาจจะม่จำเป็นที่จะต้องลดจำนวนของพนักงานก่อน แต่สิ่งที่ควรทำอีกก็คือ การลงทุนที่สำคัญที่จะทำให้องกรค์ไดกำไรมหาศาล และการติดต่อลูกค้าเพื่อสร้างสายสัมพันธ์ที่ดีก็ยังต้องมีอย่างต่อนื่อง และอาจจะมีการลงทุนเพื่อพัฒนาคุณภาพของแรงงานและบุคลากรเพื่อเพิ่มความสามารถให้ลูกค้าได้เห็นและเชื่อมั่นมากขึ้นได้ รวมไปถึงการพัฒนาการบริการที่ดี แม้จะเผชิญสถานการณ์เศรษฐกิจที่ชะลอตัวก็ตาม การที่องกรค์มีการบริหารจัดการที่ดีในสภาวะแบบนี้ก็จะยิ่งส่งผลดีต่อบริษัทเพิ่มขิ้นด้วยเพราะสร้างความน่าเชื่อถือและความมั่นใจอย่างมากต่อหุ้นส่วนและลูกค้าทั้งรายใหญ่และรายย่อยค่ะ
กรณีที่เกิดสถานการณ์ความรุนแรงในประเทศ
เมื่อเกิดสถานการณ์กรณีความรุนแรงในประเทศ องกรค์ควรจะบริหารจัดการโดยมองไปที่บุคลากร เช่น การจ้างงาน การอบรมงาน และมีการกำหนดค่าตอบแทนอย่างรัดกุมและชัดเจน และในส่วนของการลงทุนก็ควรจัดำลดับความสำคัญในการลงทุนให้ดี แทนการลดค่าใช้จ่ายทีไม่จำเป็น เพราะในกรณีที่เศรษฐกิจชะลอตัวอย่างต่อเนื่องยาวนานนั้นจะมีผลกระทบรุนแรง องกรค์จึงต้องมีการควบคุมค่าใช้จ่าย การจัดการบุคลากร และการลงทุนอย่างดีมีระเบียบ
และในฐานะที่เป็นผู้ประกอบการนักลงทุน และนักธุรกิจก็อาจจะพยายามมองว่าสถานการณ์ที่เศรษฐกิจชะลอตัวแบบนี้จะหาโอกาสพลิกวิกฤติให้เป็นโอกาสได้อย่างไรบ้าง? เช่นการที่เกิดสถานการณ์แบบนี้องกรค์จึงได้มีการปรับปรุงปรับเปลี่ยนเพื่อสิ่งที่ดีกว่าซึ่งถ้าไม่มีสถานการณ์แบบนี้ก็อาจจะไม่มีการปรับเปลี่ยนเลยก็ได้ และพยายามหาโอกาสที่จะขยายธุรกิจได้ด้วย เช่น การนำเอาเทคโนโลยีสมัยมามาปรับใช้ใรขั้นตอนการบริหารเพื่อลดค่าใช้จ่ายหรือประหยัดเวลาการผลิต การบริหารที่ดีบนความเสี่ยงทำให้มีประสบการณ์ การพัฒนาบุคลากรให้มีความสามารถมากขึ้น และพัฒนาผลิตภันฑ์ต่างๆให้มีคุณภาพมากยิ่งขึ้น เป็นต้น แต่ทั้งนี้ทั้นนั้นการที่จะลงทุนก็ควรคำนึงถึงความเสี่ยงในการหมุนเวียนทางการเงินที่ดีด้วย ซึ่งจะต้องคำนึงไปตามสถานการณ์ที่รุนแรงและระยะเวลาที่สถานการณ์คงอยู่ค่ะ
สรุป
จากการรับข้อมูล และทราบว่าสถานการณ์เศรษฐกิจโลก และในประเทศไทยมีสภาพชะลอตัวแล้ว และยังคงอยู่ในสถานการณ์การชะลอตัวแบบนี้ต่อไปอย่างต่อเนื่อง ทำให้คุณๆที่เป็นนักลงทุน นักธุรกิจ ต่างๆต้องออกมาสร้างโอกาส และปรับเปลี่ยนโครงสร้างต่างๆโดยเฉพาะด้านการบริการจัดการการเงินที่ดีให้มากขึ้น รัดกุมมากขึ้น ชัดเจนมากขึ้นแล้ว การพยายามหาโอกาสในช่วงวิกฤติก็สำคัญมากที่จะต้องทำ ถึงแม้ว่าสถานการณ์เศรษฐกิจจะอยู่ในภาวะชะลอตัวแบบนี้ การเตรียมพร้อมรับมือ และทรงตัวอยู่ต่อไปได้ขององกรค์ก็จะเป็นสิ่งที่ดีทั้งตอนนี้และอนาคต และเมื่อสถานการเศรษฐกิจดีขึ้นก็พร้อมที่จะฟื้นตัวกลับมาอย่างมั่นคง เรื่องนี้รวมไปถึงการบริหารจัดการการเงินในครัวเรือนเล็กอย่างหลายๆคนด้วยที่ไม่ไดเป็นนักลงทุน หรือนักธุรกิจก็สามารถติดตามข่าวสารได้เช่นกันค่ะ
Chet
สรุปว่าตอนนี้กำลังเกิดระบบเศรษฐกิจชะลอตัว ก็ถ้าเป็นตัวเราเองเราก็ไม่รู้ว่าจะทำยังไงดี แต่ผมก็ได้เข้าใจมากขึ้นว่ามีการชะลอตัวแบบสั้นหรือแบบยาวด้วย ซึ่งจะช่วยให้เรารู้วิธีที่จะพัฒนาเศรษฐกิจหรือว่าธุรกิจของเราได้ในตอนนี้ เพราะถ้าผู้ประกอบการรายย่อยสามารถพัฒนาธุรกิจของตัวเองได้ ก็จะส่งผลกระทบต่อระบบเศรษฐกิจไปด้วยให้ดีขึ้น
อั๋น
ผมว่าคงต้องจัดการไปตามสถานการณ์นะครับเพราะเศรษฐกิจนั้นเปลี่ยนแปลงตลอดๆ ตอนนี้เศรษฐกิจอาจจะไม่ค่อยสู้ดีนัก ในอนาคตอาจจะแย่กว่านี้ หรือดีขึ้นแบบดีมากๆก็เป็นไปได้ครับ ผมอ่านบทความนี้ก็มีคำแนะนำที่ดีแต่ตัวผมเองคิดว่าคำแนะนำแต่ละอย่างก็ไม่สามารถใช้ได้กับทุกๆสถานการณืครับอย่างที่บอกต้องปรับวิธีการตามสถานการณ์เรื่อยๆ
นาวา
สถานการณ์เศรษฐกิจชะลอตัวในประเทศไทยในตอนนี้ ผู้ประกอบการรายย่อยบางคนก็ไม่รู้ว่าจะรับมือกับเหตุการณ์แบบนี้ยังไง ก็คงเครียดแล้วก็ปวดหัวไปทำตามกัน แต่บทความนี้ได้ให้กำลังใจและบอกถึงแนวทางการที่จะแก้ไขสถานการณ์ได้ โดยที่ให้เราสังเกตเกี่ยวกับสภาพการณ์ที่เกิดขึ้น เพื่อจะเข้าใจระยะเวลาว่าเหตุการณ์การชะลอตัวของเศรษฐกิจจะเป็นไปนานแค่ไหน
Kulissara
เราคงคาดหวังอะไรจากสภาพเศรษฐกิจไม่ได้มากหรอกค่ะ อย่างที่เห็นกันอยู่ทุกวัน ของกิน ของใช้ น้ำมัน เดี๋ยวขึ้นๆ ช่วงขาลงมีน้อยมากนะ คนไม่ค่อยมีงานหรือตกงานเลยก็มีเยอะ สิ่งที่เราทำได้ก็คือกินอยู่อย่างพอดี มีเหลือก็เก็บ ถ้าไม่มีเก็บก็อย่าใช้เงินเกินที่มีอยู่ หารายได้เสริมทางไหนได้ก็ลองทำดู ใช้ชีวิตอย่างมีสติที่สุดค่ะ
มหาชล
แล้วตอนนี้ ช่วงโควิด-19 นี่บ้านเรา เรียกว่าการ ชะลอตัวแบบไหนเหรอครับ ถ้าให้เราให้เราคิดตามที่ทางรัฐบาลบอกน่าจะเป็นแบบสั้นๆนะ เพราะดูเหมือนรัฐบาล ก็ออกมาแจ้งว่า คาดการว่าผลกำไรจากส่วนต่างๆในปีหน้าจะได้กำไรอย่างมาก เราว่าถ้าเป็นแบบที่เขาว่าก็น่าจะมีดีนะ แต่จากความคิดเราแล้ว ดูเหมือนว่ามันไม่น่าจะใช่เลยนะ มันเป็นอะไรที่ย้อนแย้งกันมากเลย
แป้งเค้ก
สถานการณ์เศรษฐกิจไม่ได้แค่ชะลอตัวนะเราว่า เหมือนว่าจะหยุดชะงักเลยหล่ะ เราก็เป็นนักธุรกิจมือใหม่นะยังเปิดธุรกิจได้ไม่นานก็เจอปัญหาหลายอย่างจากสถานการณ์เศรษฐกิจตอนนี้ก็เลยอยากเข้ามาหาข้อมูล พอเห็นหัวข้อก็ชวนให้เข้ามาอ่านเลยค่ะ พออ่านแล้วก็ได้แนวทางนะคะที่แป้งเองนะเอาไปปรับใช้กับธุรกิจของแป้งบ้าง วิธีที่แนะมาก็ไม่ได้เอาไปใช้ยากอะไรเลย ขอบคุณระคะ
Bamboo
ทำอะไรไม่ได้ค่ะนอกจากจะทำใจยอมรับมัน และพยายามอยู่ให้ได้ ค่าใช้จ่ายอะไรลดได้ก็ลด พยายามประหยัดให้ได้มากที่สุดเท่าที่จะทำได้ อะไรที่ไม่จำเป็นก็ไม่ต้องซื้อ อีกอย่างใครที่คิดอยากจะลงทุนในช่วงนี้แนะนำว่าอย่าเพิ่งลงทุนจะดีที่สุดนะคะ เพราะนอกจากเศรษฐกิจในประเทศจะไมดีแล้ว การเมืองบ้านเราก็ยังไม่นิ่งด้วย รอดูสถานการณ์ไปก่อนดีกว่าค่ะ
เบน
ก็เพราะพิษเศรษฐกิจทำให้บริษัทหรือว่าธุรกิจ แม้แต่โรงงานก็ลดจำนวนพนักงานลง ที่สังเกตได้เพราะคนแถวบ้านที่ไปทำงานที่เมืองใหญ่อย่างกรุงเทพฯกลับมาบ้านเพราะตกงานกันเยอะขึ้น จะใครก็ต้องปรับตัวให้ได้กับสภาพเศรษฐกิจแบบนี้ ต่อให้เป็นธุรกิจขนาดเล็กที่จ้างพนักงานไม่กี่คนก็ยังต้องลดต้นทุนวัตถุดิบหรืออุปกรณ์เลย ได้แต่หวังว่าเศรษฐกิจมันจะดีขึ้น
เมธัส
ถ้าเป็นธุรกิจประเภทใหญ่ เมื่อบ้านเราประสบปัญหาแบบนี้ เขามักหาทางแก้ไขปัญหาได้เสมอเลยนะครับ ปรับโน้น นี่ นั้น เพื่อให้ธุกิจของเขาเดินต่อไปได้ ซึ่งแตกต่างจากธุกิจขนาดเล็ก ที่มีการลงทุนไม่สูงมาก พอเจอปัญหาหรือการชะลอตัวเรื่องเงิน ก็ต้องยอมแพ้ และบางที่ถึงกลับไปต่อไม่ได้เลยนะครับ ส่งสารจริงๆนะครับสำหรับธุรกิจขนาดเล็ก
เก่ง
ในช่วงที่เศรษฐกิจชะลอตัวแบบนี้ สำหรับนักลงทุนแล้ว ก็คงจะลำบากไปทำตามกันนะครับ แต่สำหรับเราที่เป็นประชาชนทั่วไปไม่ได้ลงทุนอะไรนั้น ก็ต้องประหยัดอดออมและอย่าใช้เงินเกินตัวครับ เพราะเรารู้ว่าราคาของก็แพงขึ้น แต่ละที่เราได้นั้นกลับน้อยลง ต้องรัดเข็มขัดหรือเซฟตัวเองเกี่ยวกับการใช้เงินแล้วละครับ ไม่อย่างนั้นเงินเหลือไม่พอใช้แน่
Inter
@แป้งเค้ก ผมกำลังจะพูดคำนั้นอยู่พอดีเลยครับ ตอนนี้ไม่ใช่แค่ชะลอตัวแต่เรียกว่า"หยุดชะงัก"เลย ถึงแม้ผมไม่ได้ทำธุรกิจเป็นแค่ลูกจ้างก็ได้รับผลกระทบครับ เกือบเอาตัวไม่รอดเหมือนกันเกือบจะถูกพักงานถูกไล่ออกอยู่เหมือนกันนะครับ ดีที่สถานการณ์ ของบริษัทที่ผมทำงานยังไม่แย่ถึงขั้นนั้น ยังทรงตัวได้อยู่ แต่ก็มีลดเงินเดือนพนักงานลงบ้างครับ ก็น่าเห็นใจคนทำธุรกิจใหม่ๆช่วงนี้นะครับ